مانویت یکی از جنبش‌های مهم عصر ساسانی است. آیین مانوی ترکیبی از فلسفه بودایی، عقاید ایرانی زرتشتی و غیر زرتشتی، مسیحیِ گنوسی موجود در میان‌رودان (بین‌النهرین)، عقاید قدیمی بابلی، فلسفه هلنی (یونانی جدید) و بخش‌هایی از ادیان سامی است.
مانی نقاش که خود را آخرین پیغمبر الهی می‌نامید، بر این باور بود که او همان فارقلیطی است که عیسی مسیح بشارت داده و حتی شاید خود را سوشیانت، موعود آیین زرتشتی ویا بودای پنجم نیز می‌نامید. مانی اولین پیغمبر را زرتشت و پس از او بودا و سپس عیسی میدانست و خود را چهارمین و آخرین پیامبر برگزیده از خداوند میدانست.
نسک حاضر، پژوهشی است ارزنده در باب شخصیت عیسی مسیح در متون و کتاب‌های بجا مانده از مانی نقاش و شاگردان و پیروان آیین مانوی که برای شما طبع گشته است.
نویسنده: دکتر فرخ حاجیانی
