بخارا (همراه با سمرقند) یکی از دو شهر عمدهٔ تاجیک‌نشین و فارسی‌زبان ازبکستان است.
اکثریت مردم بخارا تا امروز نیز به زبان فارسی با گویش ویژه آسیای مرکزی که امروزه به زبان فارسی‌تاجیکی معروف شده حرف می‌زنند که برخی منابع میزان فارسی‌زبانان این شهر را ۹۰٪ هم ذکر کرده‌اند.
ازبکها و یهودیان بخارایی هم در بخارا زندگی می‌کنند. بخارا از قدیمی‌ترین شهرهای فرارود است که خود شهر بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت دارد اما سابقهٔ سکونت انسان‌ها در محلی که این شهر بر آن بنا شده به هزاره دوم پیش از میلاد می‌رسد.
از مهمترین بناهای تاریخی واقع در آن مقبره امیر اسماعیل سامانی که از شاهکارهای معماری مسلمانان در سده دهم میلادی به شمار می‌رود و تعداد زیادی مدرسه متعلق به سده هفدهم میلادی است. هسته تاریخی مرکزی بخارا در فهرست میراث تاریخی جهانی بشر یونسکو به ثبت رسیده‌است.
بخارا در کنار جادهٔ ابریشم قرار گرفته و کامل‌ترین نمونه یک شهر سده‌های میانه در منطقه آسیای مرکزی به شمار می‌رود که نمای تاریخی باستانی آن تا حد زیادی دست‌نخورده باقی مانده‌است. پس از اخراج ایرانیان از مرو در ۱۲۰۰ هجری توسط شاه‌مرادخان حاکم منغیت بخارا و کوچ اجباریشان به بخارا به ایشان اجازه ورود به بخارا داده نشد.
ایرانیان بیرون از دروازه‌های بخارا سکونت گزیدند و کوچه خاص ایرانی‌ها را بنیاد نهادند. با گذشت سال‌ها همین مردم وارد بخارا شدند . این مردم که در بخارا به ایرانیان مشهورند .
در بعضی نوشته‌های اساطیری کهن بخارا دیه و جایگاه پادشاهان بوده که گویا افراسیاب آن را بنا کرده‌است. پس از آن، به صورت شهر درآمد و پادشاهان در فصل زمستان بدین شهر می‌آمدند. مغان گفته‌اند که در بخارا آتشکده‌ای برپا بود و گویا گور افراسیاب به دروازهٔ آتشکده بر در شهر بخارا بوده‌است.
تصویری جالب و کمیاب از ” امیر بخارا ” و ملازمانش در قرن ۱۹ میلادی
ازبکستان؛ حدود ۱۸۷۰
