رستم جهان پهلوان ایرانی است که داستان او از دوره مادها تا هخامنشیان و سرانجام اشکانیان، به صورت سینه به سینه نقل شده و در این دوره مکتوب گشته است.
از رستم در متونی چون بندهشن، سکسیران، درخت آسوریک، روستخم‌و‌سپنددات و… داستانها نقل شده و سرانجام، بیشتر این روایات به وسیله حکیم سخن، حضرت فردوسی به نظم درآمده و برای همیشه حفظ گشته است.
اما علاوه بر موارد بالا، منبعی که کمتر مورد پژوهش اساتید تاریخ قرار گرفته است، متونی کشف شده به زبان سغدی است که داستانی از رستم را در بر دارد که نه در شاهنامه و نه در هیچ یک از منابع پهلوی یافت نشده است.
محل یافته شدن داستان رستم غارهای هزار بودا نزدیک شهر توئن هوانگ در ایالت کانسوی چین بوده است. از آنجا که آغاز و پایان نسخه ی سغدی افتاده. گمان بر این است که متن موجود سغدی بخشی از داستان مفصل تری بوده که موضوع اصلی آن داستان جنگ رستم با دیوان است.
کتاب نایاب فوق، با دو ترجمه از زبان سغدی؛ یکی ترجمه واژه‌به‌واژه و دیگری ترجمه آزاد، به همراه مقاله ای با نام “رستم و زال و تبار پهلوانان سیستانی” برای شما طبع گشته است.
این جستار بخشی از کتاب سترگ اساطیر ایرانی نوشته بهمن انصاری است که هم‌اکنون می‌توانید از کافه کتاب دانلود نمایید.
