کتاب گرانسنگ تاریخ بلعمی اثر شهیر ابوعلی محمد بن محمد بلعمی است. در واقع این کتاب ترجمه‌ای بود روان و آزاد از تاریخ طبری (که به زبان عربی نوشته شده بود) و بلعمی به دستور منصورابن‌نوح سامانی آن را به صورت چکیده و کم‌حجم اما با بیان تمام رویدادهای مهم به پارسی برگردان کرده بود.
تاریخ بلعمی با آغاز آفرینش عالَم شروع می‌شود و با داستان خلقت آدم، سرگذشت سلسله پادشاهان در ایران و روم ، زندگی پیامبران الهی و آغاز مسیحیت ادامه می‌یابد و با پادشاهی یزدگرد سوم ساسانی پایان می‌پذیرد. همچنین اطلاعات بسیار ارزشمندی از اساطیر ایرانی و پادشاهان و پهلوانان اسطوره‌ای ایرانی در این کتاب منعکس شده است.
تاریخ بلعمی از کهن‌ترین نمونه‌های نثر پارسی است. نثر تاریخ بلعمی به مانند زبان پهلوی است، بدین‌گونه که دارای جمله‌های کوتاه است و تکرار فعل به وفور به چشم می‌خورد که از مشخصات بارز نثر دوران سامانی است و نگارش بلعمی نمایندهٔ آن است. این نوع نگارش یادآور نوشته‌های زمان ساسانیان و سنگ‌نبشته‌های دوره هخامنشی است. همچنین واژ‌های کهن پارسی مانند ایدون (چنین)، ایدر (اینجا)، مهتر (بزرگتر)، کهتر (کوچکتر)، پرگست (هرگز، مبادا) و… در این کتاب یافت می‌شود که اکنون از یاد رفته‌اند.
دانلود کتاب تاریخ بلعمی را به همه پژوهشگران و دوست‌داران تاریخ ایران باستان و تاریخ ایران اسلامی، پیشنهاد می‌کنیم.
این نسخه از کتاب تاریخ بلعمی که توسط کاربران کافه‌کتاب ارسال شده است، نسخه‌ای نایاب و قدیمی، چاپ سال ۱۳۵۳ خورشیدی میباشد.
